Özel HTML ayarlamak için tıklayın
Bağlamamız hakkında..
Bağlamanın atası, Dede Korkut hikayelerinde adı çok sık geçen Kopuz’dur. Yaklaşık 1500 yıllık bir geçmişi olan ve birden çok telli saz türünü kapsayan Kopuz, Orta Asya’daki Türk Boyları tarafından kullanılmıştır. İlk zamanlar o bölgenin gezginci ozanları aracılığıyla Anadolu’ya gelmiştir. Kopuz, Bağlamadan farklı olarak teknesi deriyle kaplı, perdesiz, iki veya üç telli, telleri at kılı, koyun ve kurt bağırsağından yapılmış kirişlerden oluşan bir enstrümandır. Kopuzun Anadolu’da geçirdiği evrimlerden ve sapına perde bağlanmasından sonra ortaya çıkan Bağlama, Türkmenler tarafından kutsal bir enstrüman sayılırdı. Günümüzde, bağlamanın standart ölçüleri için hala çalışılmaktadır. Teknesinin hangi ağaçtan, kapağının ne kadar incelikte, sapının ne kadar uzunlukta olacağı tartışmaları süredursun, genel bir yapısı yavaş yavaş ortaya çıkmış görünüyor. Eskiden kullanılan, ancak günümüzde pek bulunamayan dut ağacından oyma tekneler yerine, dilim dilim yapıştırılmış ardıç; göğüs kapağı için ladin, köknar; sapı için ceviz, gürgen ağaçları kullanılır..Tüm bağlama çalanlara selam olsun..
www.aykutoktay.com
www.aykutoktay.com
Bağlama Türleri
Telli çalgılar arasında yer alan bağlama, farklı boyutlarda üretimi yapılan sazlardandır. Bağlama türleri boyutlarındaki farklılıkların incelemede kolaylık sağlaması için ortaya çıkmıştır. Büyükten küçüğe doğru bağlama türlerini; meydan sazı, divan sazı, bağlama, bozuk, cura ve ikitelli saz olarak sıralamak mümkün.
Meydan Sazı:
Bağlama ailesi içinde kullanımı büyük boyutlu oluşu nedeniyle azalan bir enstrüman olan meydan sazı, 12 telli bir türdür. Diğer bağlamalardan farklı olarak çok sayıda tele sahip olması adına 12 telli denilmesine neden olmuştur. Bağlamalar arasında en bas sesler meydan sazı ile çalınabilir.
Divan Sazı:
Dokuz teli bulunan ve boyut olarak meydan sazından biraz daha küçük olan divan sazı, bas ve dolgun bir tınıya sahiptir. Divan sazında bulunan dokuz tel, üçerli gruplar halinde gerilmektedir.
Bağlama (Çöğür):
Halk müziğinin en çok kullanılan ve en popüler bağlama üyesidir. Bağlama ailesine adını veren enstrüman, alt telleri üçer, orta ve üst telleri ikişerli olarak dizilmiştir. Adını aldığı perdeler, 17 ile 22 arasında değişir. Bu değişim bölgesel farklılar nedeniyle ortaya çıkmıştır. Farklı bölgelerde farklı perde sayıları bulunur. Meydan sazı ve divan sazına oranla daha küçük boyuta sahip olması nedeniyle kısa sap olarak da adlandırılır.
Bozuk:
Yunanistan’da halk çalgısı olarak kullanılan Buzuki’den farkı bulunmayan çalgı, Ege ve Akdeniz bölgelerinde kullanılan ancak yaygınlığı bu bölgelerle sınırlı olan bağlama türdür. Kısa sap bağlamalarla aynı sayıda tele ve perdeye sahiptir.
Cura:
Halk müziğimizin telli çalgılar ailesi içindeki bağlamaların en küçüğü olarak kabul edilen cura, genellikle altı telli olarak kullanılır. Üç ve dört telli kullanımlarının da bulunduğu enstrümanın bağlama curası ve tambura curası olmak üzere iki farklı türü bulunur.
Ünlü Bağlama Ustaları
Halk müziğimizin en büyük sazlarından olan bağlama, günümüzde ustalarıyla müziğimize renk katmaya devam ediyor. Orhan Gencebay, Hasan Genc, Ali Yilmaz, Fatih Doganer Arif Sağ, Talip Özkan, Erdal Erzincan, İsmail Tunçbilek, Ali Uzun,Çetin Akdeniz gibi ustalar, bağlamalarıyla halk müziğimizin yaşatılmasında, bağlamanın popüler ve ilgi duyulan enstrümanlar arasında ilk sırada yer almasına katkı sağlıyor.
Bağlama Çalmayı Nasıl Öğrenebilirim?
Bağlama, perdeli bir müzik aleti olması nedeniyle, perdesiz enstrümanlara oranla çok daha kolay öğrenilebilen bir enstrümandır. Gerek aşina olduğumuz halk müziği ve gerekse özel sesi ve tınısıyla bağlama , hemen her yaştan türkü dostlarının ilgi duyduğu bir sazdır. Bağlama çalmayı öğrenmek isteyen herkesin öncelikle temel nota bilgisine sahip olmaları gerekir. Teori olmadan yapılacak pratikler, yalnızca birkaç türkünün ezbere çalınmasından öteye geçemez. Bağlama kursları bünyesindeki atölye ve çalışma gruplarında yürütülen etkinliklerle kısa sürede temel nota bilgi ve becerisine kavuşabilir,
Telli çalgılar arasında yer alan bağlama, farklı boyutlarda üretimi yapılan sazlardandır. Bağlama türleri boyutlarındaki farklılıkların incelemede kolaylık sağlaması için ortaya çıkmıştır. Büyükten küçüğe doğru bağlama türlerini; meydan sazı, divan sazı, bağlama, bozuk, cura ve ikitelli saz olarak sıralamak mümkün.
Meydan Sazı:
Bağlama ailesi içinde kullanımı büyük boyutlu oluşu nedeniyle azalan bir enstrüman olan meydan sazı, 12 telli bir türdür. Diğer bağlamalardan farklı olarak çok sayıda tele sahip olması adına 12 telli denilmesine neden olmuştur. Bağlamalar arasında en bas sesler meydan sazı ile çalınabilir.
Divan Sazı:
Dokuz teli bulunan ve boyut olarak meydan sazından biraz daha küçük olan divan sazı, bas ve dolgun bir tınıya sahiptir. Divan sazında bulunan dokuz tel, üçerli gruplar halinde gerilmektedir.
Bağlama (Çöğür):
Halk müziğinin en çok kullanılan ve en popüler bağlama üyesidir. Bağlama ailesine adını veren enstrüman, alt telleri üçer, orta ve üst telleri ikişerli olarak dizilmiştir. Adını aldığı perdeler, 17 ile 22 arasında değişir. Bu değişim bölgesel farklılar nedeniyle ortaya çıkmıştır. Farklı bölgelerde farklı perde sayıları bulunur. Meydan sazı ve divan sazına oranla daha küçük boyuta sahip olması nedeniyle kısa sap olarak da adlandırılır.
Bozuk:
Yunanistan’da halk çalgısı olarak kullanılan Buzuki’den farkı bulunmayan çalgı, Ege ve Akdeniz bölgelerinde kullanılan ancak yaygınlığı bu bölgelerle sınırlı olan bağlama türdür. Kısa sap bağlamalarla aynı sayıda tele ve perdeye sahiptir.
Cura:
Halk müziğimizin telli çalgılar ailesi içindeki bağlamaların en küçüğü olarak kabul edilen cura, genellikle altı telli olarak kullanılır. Üç ve dört telli kullanımlarının da bulunduğu enstrümanın bağlama curası ve tambura curası olmak üzere iki farklı türü bulunur.
Ünlü Bağlama Ustaları
Halk müziğimizin en büyük sazlarından olan bağlama, günümüzde ustalarıyla müziğimize renk katmaya devam ediyor. Orhan Gencebay, Hasan Genc, Ali Yilmaz, Fatih Doganer Arif Sağ, Talip Özkan, Erdal Erzincan, İsmail Tunçbilek, Ali Uzun,Çetin Akdeniz gibi ustalar, bağlamalarıyla halk müziğimizin yaşatılmasında, bağlamanın popüler ve ilgi duyulan enstrümanlar arasında ilk sırada yer almasına katkı sağlıyor.
Bağlama Çalmayı Nasıl Öğrenebilirim?
Bağlama, perdeli bir müzik aleti olması nedeniyle, perdesiz enstrümanlara oranla çok daha kolay öğrenilebilen bir enstrümandır. Gerek aşina olduğumuz halk müziği ve gerekse özel sesi ve tınısıyla bağlama , hemen her yaştan türkü dostlarının ilgi duyduğu bir sazdır. Bağlama çalmayı öğrenmek isteyen herkesin öncelikle temel nota bilgisine sahip olmaları gerekir. Teori olmadan yapılacak pratikler, yalnızca birkaç türkünün ezbere çalınmasından öteye geçemez. Bağlama kursları bünyesindeki atölye ve çalışma gruplarında yürütülen etkinliklerle kısa sürede temel nota bilgi ve becerisine kavuşabilir,
--AYKUT OKTAY--
Zonguldak/Kdz Eregli
